Neill

Stu discu u l'aprezenta 'n'ezenplificasiun de cantu pupulâre zeneize. Se tratta de pessi registræ à l'inségna de l'inpruvizasiun e, cumunque, sensa nisciyn artifissiu. [...] Tytti i pessi, grassie aa so menû nuturiêtæ e difyxun, raprezéntan 'n inpurtante e interesante ducymentu, che vaiva a penn-a d'arecœgge e tramandâ, specce paa so viâxitæ esprescîva squixitamente pupulâre. In particulâ, insce l'ansianitæ d'i tèsti nu l'é faççile dâ 'n'indicasiun. In linnia generâle se tratta de materiâli d'origgine ciytostu antîga, quæxi de segŷu, syperiû ou secculu, che però han sybîu, cuu pasâ d'u tenpu, d'e defurmasyin lenguísteghe da l'originâle, defurmasyin che ciy precizamente puriêscimu definî "agiurnamenti".

Aidânu Schmucker (trad. zen. de CM)

A prugrescîva afermasiun d'u cantu culetîvu, reizu pupulâre 'n Ligyrria dæ nymerûze squaddre, a l'ha purtòu aa quæxi cunplêta scunparsa d'a furma munoddica, che però a persciste 'nte d'i ezenpi dunde l'ezecysiun curâle a saieiva in avertu cuntrastu cuâ primitîva destinasiun d'a meludîa. Tra sti ezenpi van ricurdæ varrie ninne-nanne, d'i canti à sfundu paizan e byrlescu, d'e invetîve e d'i lamenti. Chí a linnia meloddica a l'é anæta cuu tenpu azmurtanduse, asymendu de spessu a carateristica d'u reçitatîvu e d'u parlandu, sensa precîxi cunfin tunâli. Int'i canti culetîvi l'é nuteive a prezensa d'a vûxe de fâséttu e de'n'armunizasiun primitîva (d'e votte cun funsiun d'imitasiun de strymenti) int'a quæ sun ancun vîve d'e cadense e d'i moddi antighíscimi. D'i træti caraterístichi de çerti côi pupulâri sun l'intunasiun nazâle, l'enunçiâsiùn d'u tralalêru e, int'i bàsci, u moddu de cantâ cuî œggi seræ, cruvindu a bucca cuâ schenn-a d'a man.
A myxxica pyramente strymentâle aa giurnaa d'ancœ a puêmu dî cunpletamente scunparsa, anche perché ligaa à d'e danse in vœga scin aa primma meitæ de l'Œttuçentu, cumme a Gîga e u Perigurdin. 'Na prœva d'a gran pupularitæ de quest'ýrtima dansa d'origgine franseize a l'é dæta dou fætu che u Paganin u n'ha transcrîtu træ pe chitâra, strymentu questu, tyt'ûa dœviòu dou poppulu. L'é interesante de nutâ ascí che ben ben d'e antîghe danse liggyre ne sun stæte tramandæ dai canpanæ pe tradisiun familiâ.
Int'u cunplessu a myxxica liggyre, sciben ch'a s'alterne tra i moddi magiû e menû, d'u rèstu cumyn à'na vasta arrea de l'Itallia setentriunâle, a porta spessu d'e tracce de mudalizmi e muvense orientâli. De ciy, a mustra 'na netta predilesiun pei tenpi ternâi e a ricurensa quæxi cunstante d'u ritmu d'a Tarantella ( _{¯ ˘ ¯ ˘ ¯ ˘ ¯
˘} )ch'u rivêla inmediatamente a so origgine mediterannea.

Edward D.R. Neill (trad. zen. de CM)